Formula 1'de Yeni Puan Sistemi

Merhaba, hayırlı olsun, iyi şanslar, bol yazılar, bol okumalar...

Monaco'daki Dünya Motor Sporları Konseyi (WMSC), 2010 sezonundan itibaren Formula 1'de uygulanacak yeni puanlama sistemini açıkladı. Böylece daha önce ilk 8'e verilen puanlar, ilk 10'luk dilime yayılmış durumda. Önce matematiksel olarak bakalım, daha sonra anlamlarına ve beğenimize geliriz.

1. 10 yerine 25 puan = 2.5 kat
2. 8 yerine 20 puan = 2.5 kat
3. 6 yerine 15 puan = 2.5 kat
4. 5 yerine 10 puan = 2 kat
5. 4 yerine 8 puan = 2 kat
6. 3 yerine 6 puan = 2 kat
7. 2 yerine 5 puan = 2.5 kat
8. 1 yerine 3 puan = 3 kat
9. 0 yerine 2 puan
10. 0 yerine 1 puan

Verilen toplam puanlar da 41 puandan 95'e çıkmış durumda (2.3 kat). Bu görünüşe bakınca, bir katsayımı çarpımı dışında, galibiyetin verdiği puan avantajı aslen değişmemiş durumda. Podyum altı ile podyum arasında nispeten daha fazla fark oluşturulmuş. Basit bir değerlendirme ile, başa oynayan 2-3 pilot ile hemen altındakilerin arası daha kolay açılacak.

Biraz da amacına bakalım. Formula 1'de sezon sonunda dağıtılan TV gelirleri, takımların aldıkları puanlara göre dağıtılıyor. Bu, her sporda olduğu gibi F1'de de önemli bir gelir kapısı olduğu için, çok hassas bir konu. 26 aracın gridde yer alacağı 2010'da, küçük takımların da ağzına bal çalmak, onlara da savaşabilecekleri bir şey vermek bu uygulamanın asıl amacı. Mantıksız olduğunu da iddia etmeyeceğim. FIA, küçük takımların da puan ve doğal olarak gelirlerden pay almasını sağlamaya çalışıyor. Şu an itibariyle, yeni takımların ilk 8'e girmesi zor, belki ilk 10'a sezonun ilerleyen zamanlarında. Puan alamazlarsa da TV gelirlerinden nemalanamayacaklar. Bu da, özellikle yeni 4 takım için, çok büyük bir sıkıntı. Hatta geleceklerini bile tehlikeye sokabilir (ki bazılarının varlığı şu anda bile tehlikede). Honda, Toyota, BMW gibi takımları yakın geçmişte kaybeden F1, daha fazla takım sirkülasyonuna girmek istemiyor haliyle. Bir de FIA'nın bu 4 takıma bir bakıma borcu var. Gridde yer almak için başvurular alınırken FIA, bütçe sınırlaması (budget cap) konusunda ciddi yol almış ve seçeceği takımların daha eşit bir zeminde mücadele etmesini neredeyse sağlamıştı. Daha sonra büyük takımların da baskısı ile bütçe sınırlaması kalktı ve bu 4 takım, hayatlarına 1-0 geriden başlıyorlar. FIA, attığı kazığı böyle telafi etmek istemiş olabilir.

Tarihsel açıdan bakalım bu karara. Formula 1 gridi ilk defa 26 araçla sıralanmıyor sonuçta. Mesela 1990 sezonunda 20 takım var gridde. Ve sadece ilk 6 puan alıyor. Zaten çoğu takım ve pilot da puan alamadan sezonu kapıyordu. Ama o zamanlarla modern Formula 1 arasında ciddi bir fark var: Dayanıklılık. Eskiden araçlar çok daha fazla yolda kalıyor, çok daha fazla kazaya karışıyor ve böylece arka sıralarda bulunup yolda kalmayı beceren araçlar daha fazla puan topluyordu. Dayanıklılık sorunları hala tam olarak giderilmese de, artık yol kenarına çekip duran araç sayısı (özellikle de başa oynayan takımlarda) ciddi düşüşte. Bu da arkadakilerin puan almasını zorlaştırıyor doğal olarak.

Peki bu puan sistemi değişimi yarışları heyecanlandıracak mı? Ben pek zannetmiyorum. Sonuçta değişen çok bir şey yok aslında. Puan dağıtımı, 2003'te ilk 6'dan ilk 8'e çıkarıldığı zaman, verilen puanların arasının kapanması sonucunda, hızdan çok dayanıklılık ödüllendiriliyordu. Yani yarış kazanmak, ikinciden 4 değil 2 puan fazla getiriyordu örneğin. Bu yüzden de ikinci olan, birinciye atak yapmak için motive edilmiyordu. Bu değişmedi. Sadece arkada yaşanan puan savaşı kızışabilir. Geriye dönük hesap yaparsak, yakın puan aralıkları ile biten son bir kaç sezonun sonucuna etki etmediğini görebiliriz yeni puan sisteminin.

Peki yeni puan sistemi, alternatiflerine göre nasıl bir pozisyonda? Eski puan sistemi ile karşılaştırınca, yeni takımların da hayatlarını sürdürebilmeleri açısından bir şans. Burada aklıma takılan, bu puanların midfield'daki takımlardan arkadaki takımlara kadar nasıl gideceği? Aslında hala yeni takımların ilk sezonlarını puansız kapamaları azımsanmayacak bir ihtimal. Bu noktada, belki TV gelirlerinden çok da büyük olmayan bir bütçe ayrılır ve yeni takımlar için bir havuz oluşturulabilir. Kendi aralarındaki rekabete göre de bu havuzdaki para dağıtılabilir. Tabi büyük takımlar buna okey derse. Yani neredeyse imkansız. Bir de geçen sene Bernie Ecclestone'un önerdiği madalya sistemi vardı; yarış galibiyetlerine olimpiyat tarzı madalya verilmesi ve en çok madalyası olanın sezon sonunda şampiyon olması. Buradaki sıkıntı da galibiyetin fazlasıyla önemli olması ve podyum dışındaki (madalyasız kalan) pozisyonların yeteri kadar önemlendirilmemesi. Yani yeni puan sistemi, henüz aksiyon halinde görmesek bile mantıklı geliyor.

Bir fikir de bizden gelsin (şu an işkembeden sallıyorum, tamamen orjinal bir fikirdir). Yarışlarda iki önemli kriter var; biri hız, öbürü dayanıklılık. Ben derim ki, ikisine birden puan verilsin. Nasıl mı? Gridde bulunan her araca, yarıştaki pozisyonuna göre puan verilsin, basketbolda yenilenin de puan alması gibi. Puan almayan olmasın. Örneğin kazananın 50, sonuncunun 1 puan aldığı bir sistem olsun. Böylece araçların hızı karşılaştırılmış olsun. Bunun yanında her pilot, bitirdiği (yani finiş çizgisini geçtiği) her yarış için de belli bir puan alsın. Bununla ilgili birden fazla fikir var aslında aklımda. Mesela ardarda bitirilen yarış sayısı kadar puan alınması (yani 5'i geçmeyecek şekilde 3 yarış üstüste bitirebilenin 3 puan alması gibi), belli sayıda yarış bitirmesi mecbur olan yürüyen aksamın ömrünü sağlam tamamlaması durumunda belirli bir sayıda puan verilmesi gibi. Ayrıca her yarışın en hızlı turunu atana da belli bir puan verilebilir, böylece pozisyon için savaşmayanların bile hızlı gitmek için bir motivasyonu olabilir. Iki farklı taraftan puan alınıp onların toplanması bana çok saçma gelmiyor açıkçası. Zaten şu anki puan sistemiyle tarihsel istatistiklerin bir anlamı kalmayacak, o halde büyük bir sıkıntı görmüyorum.

Ilk yazıyı da böyle bir fikir ile bitirmiş bulunuyoruz. Niyetimiz hem kendi aramızda, hem siz motorsporları meraklılarıyla beraber konuları tartışmak. Yorum bölümü er meydanı. Çekin klavyeden kılıçları, aramıza katılın.